Cá Koi trong văn hoá Nhật
Có phải cá chép đã được nuôi ở Nhật Bản từ thời trước Công nguyên? Khi khai quật khu vực có chứa nhiều vỏ sò từ thời Yayoi, người ta tìm thấy các mảnh xương cá chép còn sót lại, từ đó cho rằng cá chép đã sinh sống ở các con sông và đầm lầy của Nhật Bản từ ít nhất 2000 năm trước. Người cổ đại có thể đã bắt cá chép để làm thức ăn và bắt đầu chăn nuôi chúng để làm nguồn lương thực.
Người Nhật cũng rất thích cá chép như cá cảnh. Kỷ lục lâu đời nhất về việc nuôi cá chép có thể được tìm thấy trong "Nihonshoki" (Biên niên sử Nhật Bản). Hoàng đế Keiko khi trót phải lòng công chúa Otohime đã cố gắng mời cô đến thăm cung điện của mình. Một ngày nọ, Công chúa nhận lời mời và đến thưởng cá chép cùng Hoàng đế. Keiko cuối cùng đã thực hiện được ước mơ ấp ủ từ lâu với sự trợ giúp của đàn cá chép.
Câu chuyện được viết vào năm 734. Vào thời Heian (794 ~ 1185), việc nuôi cá chép trong ao vườn được xem là phổ biến trong giới quý tộc. Sau đó, vào cuối thời Edo (đầu thế kỷ 19), có Higoi (cá chép đỏ), Shirogoi (cá chép trắng) và Shirogoi với một số dấu đỏ trên các bộ phận khác nhau của cơ thể được nhìn thấy ở Nhật Bản. Chúng chính là tổ tiên của Kohaku ngày nay. Đó là những người nông dân ở Echigo (tỉnh Niigata hiện tại) đã giúp chuyển đổi cá chép đột biến thành Nishikigoi xinh đẹp. Trải qua quá trình cải thiện không ngừng, Nishikigoi sau này còn được cho là "Trang sức sống", xứng đáng được gọi là cá cảnh quốc gia của Nhật Bản (Kokugyo). Ngày nay, chúng được chọn làm hình ảnh đại diện hàng đầu cho các loài cá cảnh trên thế giới.
Ký tự Trung Quốc cho cá chép " " tất nhiên, xuất phát từ Trung Quốc. Nó được tạo thành từ ba bộ. Bộ bên trái có nghĩa là "cá". Bộ phía trên, bên phải có nghĩa là "đồng/ruộng" và bộ phía dưới có nghĩa là "thổ". Hai bộ bên phải gộp lại, có nghĩa là vùng đất đã được khai hoang, đã có chủ. Trong giới động vật, nếu chó gấu mèo (racoon dog) được xem là có bộ lông tuyệt mỹ thì Nishikigoi sẽ là loài cá có hoa văn của bộ vảy xuất săc nhất.
Koi được xem là thể hiện cho những thành công trong cuộc sống. Theo một truyền thuyết của Trung Quốc, cá chép là loài duy nhất bơi được ngược dòng, vượt qua các con sóng và Vũ Long Môn để hóa thành rồng. Câu nói "koi-no-taki-nobori" (cá chép hóa rồng) cũng từ đó mà ra.
Koi cũng xứng đáng được gọi là "bushi-gyo" (cá chiến binh Nhật Bản) vì phong thái bơi lội thanh thản của chúng. Chúng thậm chí có thói quen nhảy lên không trung. Hình bóng nước bắn tung tóe sau khi chúng nhảy lên và đáp xuống trông rất mạnh mẽ. Khi đặt con cá koi trên thớt, hay thậm chí đặt con dao lên người nó, nó vẫn tuyệt nhiên không vùng vẫy. Điều này như nhắc nhở các Samurai Nhật phải giữ được sự điềm tĩnh của mình.
Người dân Nhật Bản vốn coi việc xây nhà là việc hệ trọng. Một khi nhà được xây xong, gia chủ thường làm một cái ao trong vườn để nuôi các chép. Việc này giúp cho gia chủ cảm thấy trọn vẹn, an tâm, từ đó giúp cho gia đình luôn vui vẻ, êm ấm. Tuy nhiên, ngày nay không chỉ người Nhật mà nhiều người ở các quốc gia khác trên thế giới cũng bị thu hút bởi cá Koi.
Trong khi các loài cá nhiệt đới được so sánh với hoa trong vườn, cá vàng được so sánh với cây kiểng, thì Koi lại như một cái cây lớn tự nhiên. Khí chất của Nishikigoi thanh cao như vua của các loài cá cảnh. Có nhiều từ mô tả Nishikigoi, như anh hùng, to lớn, mạnh mẽ, tráng lệ, mạnh mẽ, v.v. … Những hình ảnh đó đã trở thành nguồn cảm hứng sáng tác ra các bức điêu khắc và các bức họa sống động.